Czym jest dane pojęcie?

Futures, znane również jako kontrakty terminowe, to umowy zawierane na giełdach, które zobowiązują strony do kupna lub sprzedaży określonego aktywa w przyszłości po ustalonej cenie. Są one jednym z najważniejszych instrumentów finansowych używanych w inwestowaniu i zarządzaniu ryzykiem. Futures mogą dotyczyć różnych aktywów, takich jak surowce, waluty, indeksy giełdowe czy obligacje. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, czym są futures, jak działają oraz jakie mają zastosowanie w praktyce inwestycyjnej.

Podstawowe zasady działania futures

Struktura kontraktu

Każdy kontrakt futures ma określoną strukturę, która obejmuje kilka kluczowych elementów. Przede wszystkim, kontrakt określa aktywo bazowe, czyli towar lub instrument finansowy, który jest przedmiotem umowy. Może to być na przykład ropa naftowa, złoto, pszenica, euro, indeks S&P 500 czy obligacje skarbowe.

Drugim ważnym elementem jest data wygaśnięcia kontraktu, czyli moment, w którym następuje rozliczenie transakcji. Data ta jest z góry ustalona i może przypadać na różne terminy, w zależności od rodzaju kontraktu i giełdy, na której jest notowany.

Trzecim elementem jest cena kontraktu, czyli cena, po której strony zobowiązują się do kupna lub sprzedaży aktywa bazowego w przyszłości. Cena ta jest ustalana na podstawie bieżących notowań rynkowych oraz oczekiwań co do przyszłych zmian wartości aktywa.

Mechanizm działania

Kontrakty futures są notowane na giełdach, co oznacza, że ich ceny są kształtowane przez popyt i podaż. Inwestorzy mogą kupować i sprzedawać kontrakty w dowolnym momencie przed ich wygaśnięciem, co pozwala na elastyczne zarządzanie pozycjami i ryzykiem.

W momencie zawarcia kontraktu, obie strony muszą wpłacić depozyt zabezpieczający, który stanowi pewien procent wartości kontraktu. Depozyt ten ma na celu zabezpieczenie przed ryzykiem niewypłacalności jednej ze stron. W miarę jak cena kontraktu zmienia się na rynku, depozyt jest codziennie aktualizowany, co nazywa się rozliczeniem dziennym.

W dniu wygaśnięcia kontraktu następuje jego rozliczenie. Może ono mieć formę fizycznej dostawy aktywa bazowego lub rozliczenia gotówkowego, w zależności od rodzaju kontraktu i preferencji stron. W przypadku rozliczenia gotówkowego, różnica między ceną kontraktu a ceną rynkową aktywa bazowego jest wypłacana lub pobierana od inwestora.

Zastosowanie futures w inwestowaniu

Zarządzanie ryzykiem

Jednym z głównych zastosowań kontraktów futures jest zarządzanie ryzykiem, zwane również hedgingiem. Przedsiębiorstwa, które są narażone na ryzyko zmiany cen surowców, walut czy stóp procentowych, mogą używać futures do zabezpieczenia się przed niekorzystnymi zmianami rynkowymi.

Na przykład, linia lotnicza, która obawia się wzrostu cen paliwa, może kupić kontrakty futures na ropę naftową, aby zablokować cenę paliwa na przyszłość. W ten sposób, nawet jeśli ceny ropy wzrosną, linia lotnicza będzie mogła kupić paliwo po ustalonej wcześniej cenie, co pozwoli jej na stabilne planowanie kosztów operacyjnych.

Spekulacja

Futures są również popularnym narzędziem spekulacyjnym. Inwestorzy mogą zajmować pozycje długie (kupno) lub krótkie (sprzedaż) w kontraktach futures, aby zyskać na zmianach cen aktywów bazowych. Spekulanci starają się przewidzieć kierunek ruchu cen i zarobić na różnicach między ceną zakupu a ceną sprzedaży kontraktu.

Spekulacja na rynku futures może być bardzo zyskowna, ale wiąże się również z wysokim ryzykiem. Ze względu na dźwignię finansową, która jest charakterystyczna dla kontraktów futures, nawet niewielkie zmiany cen mogą prowadzić do znacznych zysków lub strat. Dlatego spekulanci muszą być dobrze zaznajomieni z rynkiem i posiadać odpowiednie strategie zarządzania ryzykiem.

Arbitraż

Arbitraż to kolejna strategia inwestycyjna, która wykorzystuje kontrakty futures. Polega ona na jednoczesnym kupnie i sprzedaży tego samego aktywa na różnych rynkach w celu wykorzystania różnic cenowych. Arbitrażyści starają się zyskać na niewielkich, krótkoterminowych różnicach cen, które mogą występować między rynkami spot i futures.

Na przykład, jeśli cena złota na rynku spot jest niższa niż cena kontraktu futures na złoto, arbitrażysta może kupić złoto na rynku spot i jednocześnie sprzedać kontrakt futures. W dniu wygaśnięcia kontraktu, arbitrażysta dostarczy złoto po wyższej cenie futures, zyskując na różnicy cen.

Rodzaje kontraktów futures

Futures na surowce

Futures na surowce to jedne z najstarszych i najbardziej popularnych kontraktów terminowych. Obejmują one takie surowce jak ropa naftowa, gaz ziemny, złoto, srebro, miedź, pszenica, kukurydza, soja i wiele innych. Kontrakty te są szeroko stosowane przez producentów, przetwórców i konsumentów surowców do zabezpieczania się przed ryzykiem cenowym.

Futures na waluty

Futures na waluty pozwalają inwestorom na zabezpieczanie się przed ryzykiem kursowym oraz spekulację na zmianach kursów walutowych. Są one szczególnie popularne wśród przedsiębiorstw prowadzących działalność międzynarodową, które muszą zarządzać ryzykiem związanym z wahaniem kursów walut. Przykładowe kontrakty futures na waluty obejmują euro, dolara amerykańskiego, jena japońskiego, funta szterlinga i franka szwajcarskiego.

Futures na indeksy giełdowe

Futures na indeksy giełdowe pozwalają inwestorom na spekulację na zmianach wartości całych rynków akcji. Są one oparte na indeksach giełdowych, takich jak S&P 500, Dow Jones Industrial Average, NASDAQ-100, DAX czy FTSE 100. Inwestorzy mogą używać tych kontraktów do zabezpieczania portfeli akcji lub do spekulacji na kierunku ruchu rynków akcji.

Futures na obligacje

Futures na obligacje są używane do zarządzania ryzykiem stóp procentowych oraz spekulacji na zmianach cen obligacji. Obejmują one kontrakty na obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne oraz inne instrumenty dłużne. Inwestorzy mogą używać tych kontraktów do zabezpieczania portfeli obligacji lub do spekulacji na kierunku ruchu stóp procentowych.

Ryzyka związane z inwestowaniem w futures

Ryzyko rynkowe

Ryzyko rynkowe to ryzyko związane z niekorzystnymi zmianami cen aktywów bazowych. Inwestorzy w kontrakty futures są narażeni na ryzyko, że cena aktywa bazowego zmieni się w sposób niekorzystny dla ich pozycji. Na przykład, jeśli inwestor kupi kontrakt futures na złoto, a cena złota spadnie, inwestor poniesie stratę.

Ryzyko dźwigni finansowej

Kontrakty futures są instrumentami lewarowanymi, co oznacza, że inwestorzy mogą kontrolować dużą wartość aktywów przy stosunkowo niewielkim depozycie zabezpieczającym. Dźwignia finansowa może znacznie zwiększyć potencjalne zyski, ale również potencjalne straty. Nawet niewielkie zmiany cen mogą prowadzić do znacznych strat, dlatego inwestorzy muszą być świadomi ryzyka związanego z dźwignią finansową.

Ryzyko płynności

Ryzyko płynności to ryzyko, że inwestor nie będzie w stanie szybko kupić lub sprzedać kontraktu futures po pożądanej cenie. Na rynkach o niskiej płynności, różnice między cenami kupna i sprzedaży mogą być znaczne, co może utrudniać realizację transakcji. Inwestorzy powinni zwracać uwagę na płynność rynku, na którym handlują, aby uniknąć problemów z realizacją transakcji.

Ryzyko kontrahenta

Ryzyko kontrahenta to ryzyko, że jedna ze stron kontraktu futures nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Na giełdach futures ryzyko to jest minimalizowane przez system depozytów zabezpieczających oraz codzienne rozliczenia, które zapewniają, że obie strony mają wystarczające środki na pokrycie swoich zobowiązań. Niemniej jednak, w sytuacjach ekstremalnych, takich jak kryzysy finansowe, ryzyko kontrahenta może wzrosnąć.

Podsumowanie

Futures, czyli kontrakty terminowe, są ważnym narzędziem w świecie inwestowania i zarządzania ryzykiem. Pozwalają one na zabezpieczanie się przed ryzykiem cenowym, spekulację na zmianach cen oraz arbitraż. Inwestowanie w futures wiąże się jednak z różnymi rodzajami ryzyka, takimi jak ryzyko rynkowe, ryzyko dźwigni finansowej, ryzyko płynności i ryzyko kontrahenta. Dlatego inwestorzy powinni dokładnie zrozumieć mechanizmy działania kontraktów futures oraz stosować odpowiednie strategie zarządzania ryzykiem, aby skutecznie korzystać z tego narzędzia.